Dende os Castrexos ata as campanadas do 2000

Durante este curso estudamos moito sobre a historia de Galicia, aprendimos o pasado co fin de coñecelo e entender o presente. 
Sabemos agora que Galicia ten moita história, moito que contarnos e quizais moito que ainda non sepamos. Sabemos que pasou por bós momentos e por outro que foron máis baixos.


Moitas veces vese Galicia como un lugar de paletos ou de xente inculta, pero a verdade é totalmente diferente. Hai poucos lugares que teñan unha mezcla cultural tran grande como a que nos temos (Castrexos, Romanos, Suevos, algo dos vikingos...) 
Todos os séculos son relevantes, todos teñen algo mesmo ata os séculos escuros e os suevos. 


Galicia xa dende o devén da história foi un lugar elonxado da man de deus que pouco se fixo ou se quexo facer por el. Sempre foi o que iba por detras de todos os avances tenolóxicos e industriais, pero a verdade que dende o século XX, parece que histo cambiou. Xa se pode dicir que Galicia é un lugar "moderno", é posible que ainda non telamos rascaceos ou parques de attracciones, pero teñen outros as nosas praias, os nosos prados, os nosos acantilados ou os nosos montes? 
Non querria facer disto un discurso político ou algo polo estilo, simplemente un breve glosario que enmarcase o porqué do nosos presente. 


En definitiva paréceme que é importante coñecer a historia e mais aun do lugar onde vives e de donde te criaste.

Citroën

ANTECEDENTES HISTORICOS


Después de 1945, en los países atrasados se generalizó la idea de que la
industria automovilística constituía una oportunidad para acortar rápidamente
la brecha que les separaba de los países industriales y abastecer al local.
Manufacturar vehículos permitiría el aprendizaje industrial de todo un país;
además, resultaba atractivo para las empresas transnacionales. Instalarse en
esas economías no sólo suponía aprovechar la ocasión de actuar en mercados
nacientes, sino también una respuesta racional ante la amenaza para el negocio
exportador derivada del alza de aranceles en países como Brasil, Japón,
Portugal o España


En agosto de 1955 Pedro González-Bueno solicitaba al Ministerio de Industria
autorización para instalar en Navarra una planta de “fabricación y montaje de
automóviles Citroën de 2 CV, en sus modelos berlina y furgoneta”. Era el primer
paso para constituir la sociedad Citroën Hispania. Desde ese momento y hasta
finales de 1956, el presidente de la Diputación de Navarra, Miguel Gortari, llevó
personalmente las gestiones para lograr que la firma francesa aceptase venir
a la región. La correspondencia mantenida con el promotor, las autoridades
del Ministerio de Industria, la subdelegación en la provincia, el ministro de
Trabajo y los representantes de la empresa gala en Madrid retrata las prácticas
de compadrazgo entre lo público y lo privado y las rigideces de un mercado
todavía sometido en buena medida a la disciplina autárquica. Es notorio que
González-Bueno —que había sido ministro de Organización y Acción Sindical y
miembro del Consejo de Estado—, pertenecía al grupo de falangistas que se
consolidó en la élite económica durante el primer franquismo.


Pero el proyecto voló a Galicia, al puerto de Vigo y su Zona Franca. El
compadrazgo político navarro fue más débil que el gallego y esta práctica acabó
reforzando los factores puramente económicos de localización. No sólo en
forma de ventajas fiscales, sino también en el acceso privilegiado a los cupos
de divisas y a las licencias de importación de la cadena de montaje para Vigo
entre 1958 y 1959.


BATALLAS DE MI ABUELO DE VIGO


En abril de 1958 se instala en Vigo como Citroën Hispania en los antiguos
almacenes de la Aduana, ubicados en la calle Montero Ríos, que sirvieron de
taller provisional durante los primeros meses. La plantilla inicial rondaba el
centenar de trabajadores, uno de ellos era Manuel Mouriño Mendez que con
24 años empieza a trabajar en el taller de ebanistas de la empresa elaborando
los salpicadeos de madera para los coches de aquella época.ç






La furgoneta AZU, una versión derivada del 2CV, marcaba el inicio de la
producción del Centro de Vigo. Los primeros 25 vehículos tardaron un mes
en fabricarse y tuvieron como destino Casablanca (Marruecos).Estaban
aprendiendo a fabricarla y los ingenieros franceses no traían la “machina” para
subir los motores ya que tenían que traerla de Inglaterra.
En ese primer año solo fabricaron 400 automóviles


El 10 de abril de 1958, me contaba que le dieron libre para ir a la zona
de Balaidos donde se colocaba la primera piedra de lo que sería la nueva
fabrica en vez de aquellas naves, les hablaban de que serian mucha mas
gente trabajando y ellos veian que hacer un coche le llavaba un dia a los cien
trabajadores que aun eran.


Pero lo veía a largo plazo ya que eran mas propietarios que fincas las que había
que comprar y me decía que superaban los 400.000 m2, y esto era Galicia,
pescar se podia por que el mar no tenia dueño pero en cuanto se trataba de
comprar tierra…, pero al final se consiguió, y es lo que actualmente es la Zona
Franca.


Tardaron un año en irse a Balaidos , en 1959, y ya fabricaban 1.700
automóviles. Después del Azu fabricaron el 2CV , que aun se ve por ahí
andando, mi abuelo lo trajo hasta Ferrol directamente de la fábrica de Vigo.
Estuvieron fabricando ese modelo mas de 10 años pero no paraban de
fabricar más cada año, lo que había comenzado por 400 coches paso a ser
19.000 automóviles .La fábrica no dejaba de producir y aumentaban los
talleres auxiliares que antes también trabajaban para los astilleros. Tenían la
competencia de la SEAT, con el famoso 600, pero no importaba, ellos cada día
fabricaban mas. Pasaron de la nave inicial a 35.000 m2 de naves cubiertas ,las
que hoy son la naves A y B y en el año 1967 eran ya 70.000 m2 cubiertos , las
naves C y D y con mas de 600.000 m2 de terreno.


Ya decían que todo tenía un fin y llego la crisis entre los 60 y los 70 cuando se
instalan mas fabricas de automóviles en España, vieron con mucho miedo a
Ford de Valencia, era lo que mas se hablaba en el taller de carpintera ya que
la madera no se usaba en los automóviles .Ni con Dyane 6 o el Mehari parecía
mejor las cosas.


Cuando llega la crisis de 1973, la crisis de petróleo parecían que las cosas
podían ir a peor, la cosa estaba rara, además la muerte de Franco en 1975,y
los trabajadores que querían recuperar el poder adquisitivo. Aun recordaba las
revueltas de Ferrol de 1972 cuando mataron Amador e Daniel, militantes de
CCOO , aunque el era de la UGT.


Pero por aquella epoca llego un nuevo director y se puso en marcha un nuevo
modelo con suspensiones de aceite, lo nunca visto pero llegaron a vender mas
de 110.000 unidades y ya eran mas de 6.000 trabajadores , pensar que habían
comenzado solo 100.


Llegan los 80, la planta se moderniza de una forma absoluta, toda la soldadura
que antes hacían antes la gente que venían de Barreras y otras industrias
navales, todos querían trabajar en Citroën, se pasa realizar de una forma
automática, por robots .Se fabrican modelos como
Peugeot 505 desde el
año 1975 Peugot había comprado el 90 por ciento del capital de Citroën , y
modelos como el Citroën Visa, del Citroën BX, y del Citroën AX.


A mediados de los 80 ,se inició la producción de un modelo emblemático para


el Centro de PSA Peugeot en Vigo: el Citroën C15. Este modelo permaneció en
el Centro desde el año que se jubilo mi abuelo 1984 hasta el año 2005. En esos
más de 20 años, salieron de Vigo 1.181.407 unidades del C15. Fue el primer
modelo en superar el millón de unidades producidas y, tras el 2CV (que se
fabricó 25 años), el de mayor presencia en el Centro.


Este modelo, derivado del Citroën Visa supuso un punto de inflexión en la
actividad industrial del Centro. Vigo se hizo Centro Piloto para la producción del
C15: participó en el diseño y la posterior evolución de este modelo.


El éxito de esta concepción productiva ha hecho que Vigo, desde entonces, se
haya especializado en la fabricación de vehículos industriales y en turismos de
gran tamaño.


Pero no es hasta los 90 cuando se hace mas flexible la producción cuando se ve
la necesidad de un tejido industrial de proveedores que comienza a tener mas
protagonismo, es el Cluster de Empresas de Automoción de Galicia (CEAGA)
nace en 1977 por la necesidad de “just in time” la fabrica no podía parar y no
puede tener todos los elementos de producción y productos almacenados.


En 2002, el Centro de Vigo produjo 476.000 vehículos y 45.600 colecciones,
una cifra de producción histórica para la industria en aquel momento. Ese año
Vigo se convierte en la planta de mayor producción mundial del Grupo.


Si mi abuelo supiese que los cien primeros empleados que fabricaron esos
400 coches dieron lugar a 547.000 vehículos el Centro de Vigo que cerró
en 2007 con récord de producción en España e, no se lo creería. Trabajan
directamente en Citroën 9.500 personas y 25.000 en el Cluster de forma
directa y generando más de 20.000 empleos mas relacionados.


Esta es la importancia que tiene en Galicia Citroën Vigo, aunque para unos
pocos también sean recuerdos de “batallas” del abuelo.

O Telón de Grelos

Fai xa uns trinta anos, nunha terra olvidade chamada Galicia ó noroeste da Península Ibérica e aislada por un "telón de grelos" da meseta, desarrollouse un movemento cultural cuyo motor foi a música e ao que os contemporáneos denominaron a "movida galega" ou mais concretamente a "movida viguesa".

"FAI UN SOL DE CARALLO". Foi a primeira vez que a palabra carallo traspasou fronteiras e fíxose un himno.

Como ocorreu?

España vivía o postfranquismo, pasáramos dunha dictadura a unha democracia en moi pouco tempo e, todavía quedaban tas de araña que limpar. A transición creou certo desencanto a pesar da autonomía e a aparición dunha televisión pñublica galega. A xente xoven tiña ganas de facer cousas a nivel musical e estético e, esta situación foi o caldo de cultivo.

Alguén que viviu con intensidade esos momentos chegou a dicir: "Todos os días pasaban cousas e tíñamos a sensación de que podíamos facer que pasaran

"FIESTA DE LOS MANIQUIES"

Os bares e a noite foron protagonistas principais de este movemento. Apareceron un monton de grupos de música con influencias musicais moi variadas (punk, pop, rock, tecno, reggae...).

Xente moi xoven que casi sen saber tocar lanzábanse a facer música. Curiosamente, mais aló do Telón de Grelos, na mesma capital, tamén se desenrrolaba a "movida madrileña" e unha e outra darán lugar a unha idade de ouro do pop e rock en España.

"MALOS TIEMPOS PARA LA LIRICA"

Na movida galega, o seu epicentro é, indiscutiblemente, Vigo. Unha cidade de provincias, industrial, con escasa oferta cultural e que en esa época vivía un momento de crisis económica debido á reconversión naval e o paro. Vigo foi o motor e o carro uníronse cidades  como A Coruña ou Santiago,un público  pero tamén vilas mais pequenas ainda que sempre a remolque da primeira. Había moita xente que facía cousas e buscaba o seu mellor medio de expresión, pero tamén existía un público que quería ver e deixarse ver con os seus estilismos rompedores

Moitos dos que viviron aquela época recordan claramente o concerto de Siniestro Total no cine Salesianos o 27 de decembro do 1981 como motor de arranque da movida.

Locais como "El Manco" na calle Lepanto ou o Satchmo foron os primeiros escenarios onde algúns grupos deron os seus primeiros concertos; por alí pasaron Los Cafres, Bromea o Qué?, Siniestro Total...

Rápidamente apareceron outros novos templo da postmodernidad, como El Kremin, La Kama o el Ruralex e tamén dábanse a coñecer outro grupos.

Golpes Bajos, Aereolineas Federales, Semen up, Ultramarinos, Troncoso, Moncho e mailos Sapocanchos ou os Resentidos.

Na Coruña suena música de Radio Océano o Viuda Gómez e hijos e en Lugo, Los Contentos. Santiago facía a súa aportación con un local rompedor e polo que pasarían os mellores grupos do panorama galego e tamén os foráneos que viñan do outro lado do Telón de Grelos, ese local chamábase O Número K.

Ó redor da música desenrrólanse outras actividades como fanzines, revistas, emisoras de radio e, inclúso peluquerías que casan con as novas correntes estéticas.

Os fanzines, pequenas revistas impresas feitas con fotocopias intentan chegar á xente con os mismos intereses culturales, novedades musicais, comics... etc serven de medios de espresión a xoves artistas ou inquetos que colaboran dunha forma desinteresada. Neste campo, a movida viguesa tivo unha amplia representación con Escupe ou Vigorizador.

Pero a estas franzines se suman outro tipo de revistas mais elaborados e con maior presupuesto como La Naval o Tintimám ( o primeiro número saiu en 1984) e era envidiado a nivel nacional.

As emisoras de radio tampouco quixéronse perder o pastel e radio 4 con o programa A Trincheira ou Zig Zang promocionaban os grupos locales e todo o que os rodeaba

"AYATOLA NO ME TOQUES LA PIROLA"

Houbo mais, a clase política tamñen se sumou o carro e o que mais e o que menos intentou sacarlle rendimento electoral. 

Pero a movida non tiña un carnet político. Era progresista na súa maioría e alguns apoyaron o sector naval ou mobílizáronse en contra da entrada de España na OTAN

"Y BAILARÉ SOBRE TU TUMBA"

A mediados da década dos 80, a movida empezou a seu final, os grupos comezaron a gañar algo de diñeiro con as discográficas e a eufória nocturna foi evolucionando hacia outras movidas, que na actualidade son máis sociais.

O rock do pais, o Bravú

O bravú é un movemento cultural centrado na música que xurde en Galicia a principios dos anos 90 do século XX. 
O Bravú centrabase en mezclar feitos modernos coas nosas tradicións galegas. Os músicos estaban moi comprometidos coa lingua galega e co país, de feito as súas letras acostuman a ter os símbolos característicos da lingua galega falada como a gheada e o seseo.
As súas letras tiñan intención políticas, de contar os seus sentimentos e reivindicar a súa terra, pero sempre o facian dende un certo ton comico e humoristico.
Os músicos do Bravú intentaron ter un papel na historia da música, co fin de que en Galicia non só se escoitase música castelá, americana ou inglesa.
Durante os anos 90 houbo unha abundante cantidade de grupos de este estilo de rock, entre eles destacan: Ruxe Ruxe, Os Resentidos, Os Diplomáticos de Monte-Alto, Papaqueixos, Rastreros, Xenreira, Os Skornabois, Os rastreros, Os impresentables, Túzaros, La Polla records e os reaparecidos Heredeiros da Crus entre outro moitos.


Estes grupos xunto con escritores, pintores e demais astistas daquela época que estaban comprometidos con o Bravú tiveron como medio de difusión dos seus ideais e as súas reivindicación a revista "Bravu" que contaba cun número moi reducido de páxinas, ta só 16

Pero sen dúbida o medio de difusión máis importante do Bravú foi o Xabarin Club, no que sairon a maioría dos grupos bravús.


Neste movemento tivo unha especial importancia o concerto celebrado en Chantada no 94 na 2º edición do "Castañazo Rock". Aquel concerto foi, como quen di, unha festa entre amigos que tiñan grupos, pero o increible é que moitos destos grupos non sabían da existencia doutros e que este movemento foise creando en moitos lugares de Galicia a vez.
Na actualidade este "festival" de música vai pola súa 9º edición.

A compòsición destes grupo ia dende as guitarras eléctricas, pasando pola gaitas ou cellos e chegando os acordeóns. O sonido do conxunto adoitaba ser enxebre e pouco coidado; os medios económicos eran baixos e os intrumento musicais barateiros.


Este rock podería definirse dende o meu punto de vista  como un "Rock made in Galiza". Na actualidade a realidade deste movemento é clara, está morto,ou inconsciente polo menos, xa que só quedan dous grupos en activo (Ruxe Ruxe e Heredeiros da Crus)


Para rematar que mellor que un pouco de música!

Seguimos como sempre.

Onte vin no períódico "La Voz de Galicia" que a fase inicial da chegada no AVE a Galicia xa leva mais de 11 anos de retraso, isto sería perfectamente comparable os 25 anos que tardou en chegar o tren a Galicia (1873). A verdade é que polo camiño que van ás obras non sería estrano que  se tardasen 25 anos, pero nos nosos tempos é incluso mais denigrante que antes, xa que agora temos moitas mais tecnoloxías para a construcción de pontes e da vía ferrea.


O tren non era o único factor que facía que Galicia estivese mais retrasada que o resto da península. A sociedade galega do século XIX tamén era unha sociedade moi atrasada e supersticiosa; practicamente vivíase como na idade media: case todo o mundo vivía nas vilas e nunhas condicións sanitarías infrahumanas; pero á verdade é que non é necesario irse o século XIX para ver o atraso secular que ten Galicia. Nos anos 80 ainda quedaban pobos e vilas que non tiñan luz eléctrica e, na actualidade o sector primario galego é superior á media nacional; e isto é claro sintoma de atraso.


Na miña opinión, tal vez un pouco de atraso non sexa tan malo... Quizais, se estivésemos mais desenrolados económicamente Galicia convertiríase nunha especie de Benidorm cheo de turistas, con industrias... Quizais o verde dos campos perderíase, as costas deixarían de ter acantilados e pasarían a ter un hotel de luxo de 24 plantas.A verdade é que como estas praias e estos paisaxes non os hay en ningún lado, o que pasa é que os turistas fáltalles o formigón e as discotecas pero sinceramente prefero vivir sen AVE pero con campos verdes e aire puro.

Nacemento das conserveiras

É de sobras sabido que Galicia foi dende sempre unha rexión de pesca, actualmente el 10,7% del PIB galego ven dado pola pesca. Hay que darse conta que en Galicia atópanse as principais empresas conserveiras de España como Pescanova o Calvo, pero... de donde ven esta tradición conserveira?. 

Pois ben, as conserveiras galegas xurdiron xa no século XVII pero no séguinte aumentaron ata ó redor de 3000 persoas. A maior parte desta xente eran mulleres, que igual que no caso da Tabacaleira de A Coruña cobraban menos que os homes. Moitas destas mulleres compaxinaban o traballo na casa e na horta con este traballo "temporal", asi que se podería dicir que eran traballadoras fixas discontinuas.

Unha figura importante na industria conserveira galega do século XIX foi Xosé Ramón Curbera Puig, de orixe catalá pero asentado nas Rias Baixas. Este persoeiro creo unha importante industria conserveira e, ademais, foi un dos fundadores do Banco de Vigo e creou tamén a Cámara de Comercio viguesa. Ademais foi teniente alcalde da cidade de Vigo e foi unha persoa con fortes convicións republicanas

Outra persoa importante nas conserveiras galegas, ainda que xa no seguinte século, foi Valentin Paz Andrade, fundador da compañía Pescanova. Paz Andrade foi tamén un mangífico escritor e, de feito, foi galardonado neste ano 2012 con premio das Letras Galegas.

As Beiras do Charco

12/3/1858
Que tal queridiña? Cheguei xa á Habana, hay moitos galegos, pero a todos fáltannos os fillos e á esposa. Voy ir vivir a unha pensión que ten luz eléctrica e baño, pero ainda así nótaselle a morriña a todo o mundo... Eu cheguei onte e xa desexo volver.
O viaxe foi moi duro é longo e a comida era escasa, ademais o barco iba dando tumbos dun lado pra o outro e era case imposible conciliar o soño.
Mañá empezarei a traballar na construcción dun edificio, espero poder enviar 30 pesetas ó mes!, un besiño Carmiña.
Recordos.


 Pepe.




2/4/1858
Pois nos estamos ben, ainda que carliños enfermou de febres, agora xa está algo mellor pero non deixou de preguntar por ti todos os dias. Os nenos bótante moito de menos igual que eu.
Xa botamos as patacas eu e mais o teu irmán na leira; ó teu pai de que será un bo ano de patacas asi que con as patacas e o diñeiro podremos ir tirando durante o ano.
Espero que te vaia ben no traballo e ten coidado, non quero que te caias dun desos altos andamios.
Besos.


Carmiña.


20/5/1858
Mándoche as 30 pesetas como prometín, o traballo abonda e pagan o xusto pra poder enviar algo á casa. Espero que Carliños esté mellor e que as patacas abonden este ano! Quéroche moito Carmiña e non sabes o que se sufre aquí... De todas formas xa coñocín a algunha xente e xa non estou tan só como cando cheguei. Dalle besos ós nenos, ó meu pai e ó meu irmán.
Saúdos.


 Pepe.


9/6/1858
Ola Pepe, Carlos xa está ben, as 30 pestas viñéronos moi ben, compramos uns zapatos novos e algo de roupa nova para os nenos, e mesmo poidemos ir a afiar todos os coitelos ó ferreiro.
Repítoche que teñas coidado no andamio que sabes que a min iso dame moito medo!.
Besos.


 Carmiña.


6/8/1858
Carmiña... tiñas razón, o andamio era perigoso, cain o mes pasado e rompin unha perna e os médicos din que é posible que non a poda mover de novo... non sei que vou facer para poder mandar diñeiro á casa...
Espero que os medicos se equivoquen e poda volver ó traballo... non lle digas nada os nenos disto.
Un recordo moi forte do teu querido Pepe.


4/9/1858
Ai deus mio Pepe estou moi preocupada... non te tiñas que haber ido para América, agora non temos ningun diñeiro e fun a fabrica de Tabacos a buscar traballo e o conseguín asi que botarei ó dia traballando porque non che pagan por horas, pagan por traballo feito asi que terei que estar moito tempo.
Por favor escribeme rápido e melloráte moito, a verdade e que nada podia sair peor... Quéroche meu Pepe.




30/9/1858
Tranquila Carmiña, ainda non podo camiñar pero os dolores andan a remitir e xa non teño que tomar o medicamento. Ademais encontrei un traballo para darlle o boton dunha máquina pero con este traballo só poderei mandar 10 ou 15 pesetas ó mes, e ben sei que iso non chega pra nada... Sintoo moito Carmiña, eu xa non sei que facer, o dono da pensión chámame "el gallego cojo" e ríese de min, se por min fora, ti ben sabes o que facía pero non podo porque non paguei o ultimo mes e mo perdoou.
Dalle besos a todos, e outro moi fortes para ti, meu amor.
Recordos.


 Pepe.


19/10/1858
Xa comezei a traballar na fábrica, de momento gaño moi pouco porque tardo bastante e liar os cigarros, pero vou collendo practica co paso do tempo. Cómo vai a túa perna?, bueno a peseta que mandes será ben recibida, pero o mais importante e que estés ben.
Ramonciño deixou de ir á escola para coidar os seus irmáns e da horta tamén, terías que ver como traballa, é unha maravilla.
Espero que estés mellor, un bico.


 Carmiña.


13/11/1858
A perna xa non doe pero case non a podo mover, este mes pódoche mandar 10 pesetas, se cadra podeslle comprar un bolo de pan a Ramonciño, como agradecemento por coidar tan ben de todos e polo seu cumpleanos. Estou seguro de que no traballo xa vas mais deprisa e podes gañar algo mais de cartos.
Teño que irme que me chaman pra ó traballo. Un saludo moi forte.


Pepe


4/12/1858
Ola meu Pepe, xa queria aproveitar para che felicitar as Navidades, espero que os nosos deseos cúmpranse. Xa lle comprei o bolo de pan a Ramonciño, lle dixen que era da túa parte e o agradeceu moito, os nenos queren que che diga que te botan moito de menos e que queren que volvas.
Na tabacaleira xa vou mas rápida pero apenas gaño 10 pesetas ó mes. Polo menos finxen algunha amiga pero ainda asi é imposible coñecer a todo o mundo, son 4000 mulleres!.
Me despido con un forte abrazo pra ó meu home.


Carmiña